Chiếc xe tăng Mỹ - Trung hợp tác sản xuất có gì đặc biệt?

Xe tăng chiến đấu chủ lực Jaguar là dự án hợp tác giữa Mỹ và Trung Quốc, được thực hiện trong thập niên 1980 nhằm mục đích hiện đại hóa các biến thể của Type 59.

Trong những năm 1970, quan hệ ngoại giao giữa Mỹ và Trung Quốc đã có sự thay đổi ngoạn mục, chuyển từ thế đối đầu sang đối thoại nhằm ổn định cán cân quyền lực toàn cầu, tạo ra đối trọng với Liên Xô, cũng như tăng cường vị thế của Bắc Kinh trên trường thế giới.

Như một điều tất yếu, hợp tác quân sự giữa hai cường quốc cũng được thiết lập, trong đó Mỹ đồng ý chuyển giao cho Trung Quốc nhiều công nghệ quân sự quan trọng mà xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) Jaguar là một trong những di sản của thời kỳ này.

Nguyên mẫu xe tăng chiến đấu chủ lực Jaguar

Quá trình nghiên cứu xe tăng Jaguar diễn ra giữa thập niên 1980, nguyên mẫu đầu tiên được giới thiệu vào năm 1988, hai nhà phát triển chính là Cadillac Gage (Mỹ) cùng với Tổng Công ty Máy và Thiết bị Xuất Nhập khẩu Trung Quốc.

Theo dự kiến Jaguar sẽ hoàn thiện trong năm 1989 nhưng sự kiện Thiên An Môn đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến dự án, giữa Mỹ và Trung Quốc không còn tiếng nói chung. Sau đó Bắc Kinh tỏ ra chẳng còn thiết tha với chiếc MBT này nữa.

Không nản lòng, Cadillac Gage vẫn tiếp tục công việc một mình bằng việc kết hợp giữa thân xe và tháp pháo mới trong tháng 10/1989.

Jaguar là sự kết hợp giữa tháp pháo phương Tây trên khung gầm xe tăng Type 59

Xe tăng Jaguar sử dụng khung gầm cải tiến của Type 59 (phiên bản T-54 sản xuất tại Trung Quốc) kết hợp với tháp pháo mang đậm chất phương Tây, nó có trọng lượng 41,7 tấn; chiều dài 9,6 m (pháo quay về phía trước); chiều rộng 3,13 m; chiều cao 2,62 m; kíp chiến đấu 4 người.

Động cơ V-12 nguyên bản đã được Cadillac Gage thay thế bằng loại Detroit Diesel 8V-92TA diesel công suất 750 mã lực cùng hộp số tự động Allison XTG-411 với 4 số tiến và 2 số lùi. Hệ thống treo của Jaguar tương tự như Type 59, chúng sử dụng chung dải xích tiêu chuẩn nhưng bánh tỳ và thanh xoắn là loại khác.

Tốc độ tối đa của Jaguar đạt 55 km/h trên đường tốt; tầm hoạt động 540 km; leo được dốc 60%; đi trên mặt phẳng nghiêng 30%; vượt vật cản cao 0,8 m; vượt hào rộng 2,7 m; lội nước sâu 1,4 m khi không chuẩn bị hoặc 4,5 m nếu lắp thêm ống thở.

Vũ khí của chiếc MBT này bao gồm pháo chính nòng xoắn M68 cỡ 105 mm được ổn định hai mặt phẳng với cơ số 34 viên đạn, bên cạnh đó là 1 súng máy đồng trục 7,62 mm (3.500 viên đạn) cùng 1 súng máy hạng nặng M2HB (600 viên đạn) lắp trên tháp pháo, đi kèm 8 ống phóng đạn khói ngụy trang.

Khả năng bảo vệ của Jaguar tốt hơn Type 59 nguyên bản rất nhiều, nó có thể lắp bổ sung giáp phản ứng nổ (ERA) khi cần thiết, ngoài ra xe còn được trang bị hệ thống chữa cháy tự động và phòng chống vũ khí xạ - sinh - hóa (NBC).

Những thiết bị thế hệ mới mà nổi bật là kính ngắm nhiệt thụ động, đo xa laser, máy tính kỹ thuật số, hệ thống điều khiển hỏa lực tiên tiến... giúp cho Jaguar có khả năng tiêu diệt mục tiêu chuyển động ngay từ phát bắn đầu tiên với xác suất rất cao.

Mặc dù được đánh giá thành công nhưng đáng tiếc Jaguar lại không có đơn đặt hàng do sự dư thừa xe tăng sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc cũng như sự hoài nghi về vai trò của phương tiện này trong chiến tranh hiện đại, chỉ có duy nhất 2 nguyên mẫu thử nghiệm hoàn thành.

Tuy vậy dự án Jaguar không hoàn toàn vô nghĩa, nhiều công nghệ áp dụng trên nó sau này được chuyển sang xe tăng hạng nhẹ Stingray - một sản phẩm khác của Caddilac Gage.